Isu Sulu: Malaysia diserang hendap, bahaya jika tidak diselesai segera

Seorang profesor undang-undang menyifatkan usaha individu yang mendakwa waris kesultanan Sulu, memohon tindakan perundangan terhadap Malaysia di Sepanyol dan Perancis, sebagai satu ‘serang hendap’, dan negara tidak menjangka ia akan dilakukan.

Datuk Rahmat Mohamad yang juga profesor perundangan Universiti Teknologi Mara (UiTM) berkata penasihat undang-undang yang diupah waris kesultanan Sulu itu melihat bahawa Sepanyol dan Perancis mempunyai undang-undang yang mesra timbang tara.

Menyifatkan menyifatkan tindakan undang-undang oleh waris kesultanan Sulu itu sebagai ‘serang hendap’, Rahmat mengambil perhatian lebih kepada “kepandaian” penasihat undang-undang terbabit dalam memilih mendapatkan keputusan timbang tara di luar negara yang dimulakan pada 2017.

“Itu adalah satu serangan hendap. Kami tidak menjangkakan (kejutan) ini akan berlaku. Ini tidak pernah berlaku sebelum ini dalam sejarah Konvensyen New York 1958,” katanya pada perbincangan meja bulat mengenai perkara itu yang diadakan di Majlis Profesor Negara (MPN), hari ini.

Lazimnya dikenali sebagai Konvensyen New York 1958 – Konvensyen Mengenai Pengiktirafan dan Penguatkuasaan Anugerah Timbang Tara Asing – mentadbir pengiktirafan dan penguatkuasaan anugerah timbang tara di mana kedua-dua Malaysia dan Sepanyol adalah pihak dalam perjanjian itu.

Di bawah konvensyen itu, anugerah timbang tara yang dikeluarkan di mana-mana negeri lain secara amnya boleh dikuatkuasakan secara bebas di mana-mana negeri yang menandatanganinya, tertakluk kepada pembelaan terhad.

“Lihat betapa cerdiknya peguam yang diupah pewaris berkenaan untuk mendapatkan anugerah timbang tara di Sepanyol. Malah, ada sebab mengapa mereka mencari keputusan di Sepanyol dan Perancis. Ia mudah, itu adalah negara yang mesra timbang tara,” katanya.

Rahmat memetik bagaimana anugerah timbang tara yang dikeluarkan di Sepanyol boleh dikuatkuasakan secara langsung dalam istilah yang sama seperti penguatkuasaan penghakiman mahkamah menurut Undang-undang Timbang Tara Sepanyol.

“Terdapat bidang kuasa yang berbeza dan sistem undang-undang yang berbeza yang tidak mudah difahami oleh kebanyakan pengamal undang-undang tempatan di sini,” katanya.

Di bawah Undang-undang Timbang Tara Sepanyol, keputusan yang mengiktiraf anugerah timbang tara di Sepanyol adalah muktamad (Anugerah Akhir) dan tidak layak untuk rayuan dengan memohon merit pertikaian yang diselesaikan oleh penimbang tara.

Bagaimanapun, anugerah timbang tara boleh diketepikan atas alasan terhad.

Anugerah Akhir berhubung pertikaian yang sedang berlaku itu dikeluarkan oleh penimbang tara Sepanyol Dr Gonzalo Stampa pada Februari, berikutan tuntutan pihak yang mendakwa sebagai waris atau pengganti kepentingan kepada Sultan Jamalul Kiram II.

Sehubungan itu, Malaysia tidak mendedahkan representasinya semasa proses timbang tara, hanya mengambil sikap bantahan selepas keputusan dibuat, dengan alasan bahawa notis tidak disampaikan.

Atas sebab ini, Rahmat berkata Malaysia gagal mencabar kuasa penimbang tara, yang membawa kepada apa yang dipanggil waris mempunyai pengesahan yang diperlukan untuk menguatkuasakan perintah rampasan ke atas mana-mana aset Malaysia di luar negara.

Selepas pemberian Anugerah Akhir, mahkamah Perancis kemudiannya memerintahkan Malaysia membayar waris sehingga AS$14.92 bilion (RM62 bilion) kerana melanggar pajakan tanah yang dibuat pada 1878 antara Sultan Sulu pada masa Sultan Mohamet Jamal Al Alam dan Baron de Overbeck serta Alfred Dent di mana ia memberikan dan menyerahkan hak kedaulatan ke atas wilayah tertentu yang terletak di Borneo Utara.

Sebanyak RM5,300 setahun perlu dibayar kepada Sultan Sulu ketika itu, waris atau penggantinya. Bagaimanapun, Malaysia berhenti membayar selepas pencerobohan bersenjata Lahad Datu pada 2013, ketika pentadbiran Datuk Seri Najib Razak sebagai perdana menteri.

Pada 13 Julai, Menteri di Jabatan Perdana Menteri (Parlimen dan Undang-undang) Datuk Seri Wan Junaidi Tuanku Jaafar dipetik sebagai berkata bahawa Mahkamah Rayuan Paris telah membenarkan permohonan Putrajaya untuk menggantung keputusan timbang tara yang mengisytiharkan kerajaan Malaysia bertanggungjawab terhadap penyelesaian berbilion ringgit yang dituntut oleh individu yang kononnya waris kesultanan Sulu.

Ini bermakna keputusan sebelum ini yang diperoleh di Sepanyol tidak boleh dikuatkuasakan di mana-mana negara sehingga kata dua dicapai di Paris, setelah pihak berkuasa di Luxembourg dilaporkan merampas aset dua anak syarikat Petronas yang dituntut oleh waris terbabit.

Kerajaan Malaysia telah memfailkan penolakan Stampa sebagai penimbang tara oleh Mahkamah Tinggi Madrid pada Jun tahun lepas. Stampa akhirnya diisytiharkan tidak layak dan Putrajaya telah menggunakan keputusan itu sebagai asas untuk menolak kesahihan Anugerah Akhir.

Selain itu, Rahmat turut mempersoalkan pembiayaan yang dikatakan dibuat oleh waris kesultanan Sulu itu berhubung yuran guaman dan dermawan misteri mereka.

Rahmat yang juga pengerusi baharu Suruhanjaya Hak Asasi Manusia Malaysia (Suhakam) memberi amaran sekiranya Malaysia gagal mengetepikan Anugerah Akhir, pertikaian wilayah Sabah antara Malaysia dan Filipina mungkin menjadi kenyataan.

Secara berasingan, Presiden MPN Datuk Raduan Che Rose berkata semua yang dibangkitkan semasa perbincangan meja bulat hari ini akan dibawa ke Jabatan Perdana Menteri untuk perbincangan lanjut.

Raduan, selaku wakil MPN, berkata badan itu mengambil inisiatif untuk mengadakan wacana akademik dalam kalangan anggotanya bagi membantu kerajaan Malaysia berkongsi inputnya mengenai perkara ilmiah berkaitan pertikaian timbang tara yang sedang berlaku.