Najib tak pernah maklum keputusan hentikan bayaran kepada Sulu

Kerajaan Malaysia di bawah perdana menteri ketika itu Datuk Seri Najib Razak sepatutnya menjelaskan keputusan mengejutnya pada 2013 untuk menghentikan pembayaran tahunan RM5,300 kepada waris keturunan kesultanan Sulu yang menuntut hak pemilikan ke atas Sabah, kata Tan Sri Tommy Thomas.

Bekas peguam negara itu, yang kini menjadi tumpuan dalam perbalahan antarabangsa, menambah bahawa pentadbiran Najib telah membuat pembayaran tahunan tanpa gangguan sejak Malaysia ditubuhkan pada 1963 dan tidak pernah mempersoalkan kewajipan undang-undang untuk membuat bayaran ini.

“Setahu saya, kerajaan Malaysia tidak menjelaskan secara terbuka pada 2013 mengapa ia menghentikan pembayaran pampasan tahunan kepada Sulu yang membuat tuntutan. Ini berlaku semasa pentadbiran Najib Razak.

“Perdana menteri, Kementerian Luar atau Kementerian Pertahanan atau peguam negara sepatutnya mengeluarkan kenyataan awam yang merasionalkan keputusan mereka. Malah, sehingga hari ini, sedekad kemudian, anggota pentadbiran masih berdiam diri, yang membawa kepada spekulasi yang tidak perlu dan kekeliruan,” katanya dalam satu kenyataan panjang lebar yang disiarkan dalam portal berita tempatan The Edge.

Beliau berkata “penjelasan tidak rasmi” yang diberikan oleh kerajaan ketika itu adalah disebabkan pencerobohan bersenjata 2013 ke atas Lahad Datu di pantai timur Sabah.

“Bagaimanapun, nampaknya tiada bukti mengaitkan tuntutan Sulu yang menerima pampasan tahunan daripada Malaysia dengan penceroboh bersenjata Lahad Datu,” katanya.

Thomas berkata jika kerajaan Malaysia mempunyai bukti konkrit mengaitkan Sulu, yang telah menerima RM5,300 setahun, dengan kumpulan lelaki bersenjata yang sama yang menceroboh Lahad Datu tahun itu, ia sepatutnya membawa kes ke mahkamah dan mendapatkan kelulusan rasmi untuk menghentikan pembayaran tersebut.

“Sekiranya kerajaan Malaysia mempunyai bukti sedemikian, cara yang bijak adalah memfailkan tindakan di Mahkamah Tinggi Sabah terhadap Sulu. Memohon perintah mahkamah Sabah bahawa kerana pihak Sulu terlibat secara peribadi dan secara langsung dalam pencerobohan Lahad Datu, maka mereka telah kehilangan hak untuk menerima bayaran pada masa depan dan bahawa perjanjian 1878 telah terhenti.

“Jika itu berlaku, tindakan kerajaan untuk memberhentikan pembayaran akan menerima ‘judicial imprimatur’. Malangnya, pilihan ini tidak dilaksanakan oleh mereka yang bertanggungjawab pada 2013,” tambah Thomas.

Judicial imprimatur ialah istilah undang-undang yang bermaksud kelulusan rasmi oleh mahkamah.

Thomas berkata Malaysia melanggar perjanjian 1878 apabila ia tidak memberi sebarang alasan untuk menghentikan pembayaran tahunan kepada pihak Sulu selepas beberapa dekad dan tanpa pernah meminta kelulusan mahkamah untuk penamatan pembayaran ini.

Akibatnya, beliau berkata pihak Sulu mempunyai hak terhadap perjanjian 1878 – yang disifatkannya sebagai kontrak, dengan mengatakan bahawa ini bermakna Malaysia perlu membayar tunggakan pampasan tahunan sebanyak RM5,300 untuk tahun-tahun dari 2013 hingga 2022 dan berjanji untuk terus membayar jumlah yang sama setiap tahun.

Beliau berkata jumlah itu ditetapkan pada 1878 dan 1903, iaitu apabila sultan Sulu menandatangani dokumen untuk menyerahkan atau menyerahkan Sabah.

“Satu-satunya kerugian yang dialami Sulu ialah kehilangan jumlah pampasan tahunan sebanyak RM5,300, tidak lebih atau tidak kurang,” tegasnya.

Thomas berkata beliau menulis surat kepada peguam Sulu pada 19 September 2019 menawarkan untuk membayar tunggakan bagi tahun 2013 hingga 2019 berjumlah RM37,100 berserta faedah mudah 10 peratus sebanyak RM11,130 . Jumlah keseluruhan yang ditawarkan ialah RM48,230.

Thomas berkata jumlah itu adalah untuk kerugian yang dialami Sulu dalam tempoh tujuh tahun dari 2013 hingga 2019 apabila pembayaran tahunan dihentikan.

Beliau menambah bahawa penerimaan mereka bermakna “tidak akan ada lagi pertikaian” dengan Malaysia.

Menurutnya beliau juga telah memberi jaminan bahawa Malaysia akan membayar RM5,300 pada tahun-tahun akan datang.

Tetapi beliau berkata peguam pihak Sulu menolak jumlah yang ditawarkan.

Antara 2017 dan 2018, lapan pihak di Sulu memulakan prosiding timbang tara antarabangsa untuk mendapatkan sehingga AS$32.2 bilion daripada Malaysia berkaitan Sabah.

Ini menyebabkan penimbang tara Sepanyol Gonzalo Stampa memutuskan bahawa perjanjian 1878 telah ditamatkan dan mengarahkan Malaysia membayar AS$14.9 bilion sebagai pampasan.

Tetapi, Thomas berhujah bahawa AS$14.9 bilion yang diberikan oleh penimbang tara terhadap Malaysia adalah tidak sah dan tidak boleh dikuatkuasakan.

Beliau masih percaya pihak yang menuntut di Sulu hanya berhak mendapat jumlah tetap tahunan sebanyak RM5,300 seperti yang dinyatakan dalam dokumen 1878 dan 1903.

Beliau berkata mereka tidak boleh menuntut lebih berdasarkan nilai pasaran semasa Sabah kerana tanah itu bukan lagi milik kesultanan Sulu selepas 1878.