Adakah Najib, Arul Kanda bersalah kes mengubah laporan audit 1MDB?

Hampir tiga tahun sejak perbicaraan bermula, bekas Perdana Menteri (PM) Datuk Seri Najib Razak akan tahu hari ini (3 Mac 2023) jika beliau perlu membela diri di Mahkamah Tinggi Kuala Lumpur dalam perbicaraan gangguan laporan audit 1Malaysia Development Bhd (1MDB)

Hakim Mohamed Zaini Mazlan, (kini Hakim Mahkamah Rayuan), bersedia untuk menyampaikan keputusannya terhadap Najib serta sama ada keterangan bekas Presiden 1MDB, Arul Kanda Kandasamy dalam perbicaraan terhadap Najib adalah benar.

Perbicaraan yang bermula pada 18 November 2019 ini berlangsung selama 43 hari dengan 16 saksi pendakwaan dipanggil memberi keterangan.

Dalam perbicaraan ini, Najib didakwa menyalahgunakan kedudukannya sebagai perdana menteri dan menteri kewangan antara 22 Februari dan 26 Februari 2016 dengan didakwa mengarahkan pindaan kepada laporan audit 1MDB – yang sudah sedia untuk dibentangkan kepada Jawatankuasa Kira-kira Awam Parlimen ( PAC) – sebelum ia dimuktamadkan.

Najib didakwa berbuat demikian untuk melindungi dirinya daripada tindakan sivil atau jenayah berhubung peranannya dalam pengendalian operasi 1MDB.

Secara berasingan, Arul Kanda menghadapi pertuduhan bersubahat dengan bekas Presiden UMNO itu dalam salah guna kuasa berhubung laporan audit 1MDB, tetapi turut memberi keterangan sebagai saksi pendakwaan ke-15 dalam perbicaraan ini.

Apakah makna keputusan hari ini?

Najib sudah pun menjalani hukuman penjara 12 tahun dan didenda RM210 juta setelah disabitkan bersalah dalam kes penyelewengan dana daripada bekas anak syarikat 1MDB, SRC International Sdn Bhd. Dia sekarang masih cuba mencabar sabitan dan hukumannya.

Sekiranya dalam kes audit 1MDB ini Najib diperintahkan membela diri, ini adalah kali kedua sejak kes SRC International beliau perlu berbuat demikian.

Memandangkan ini hanya di peringkat pendakwaan dalam perbicaraan, Mahkamah Tinggi hanya perlu memutuskan sama ada pihak pendakwaan telah membuktikan kes prima facie atau menunjukkan bahawa terdapat kes untuk Najib jawab, yang kemudiannya akan menentukan sama ada Najib boleh dibebaskan hari ini atau jika dia perlu membela dirinya.

Jika tiada kes prima facie, Najib akan dibebaskan mengikut Seksyen 173(f)(ii) Kanun Tatacara Jenayah.

Sekiranya wujud kes prima facie, Najib mempunyai tiga pilihan untuk membela diri:

• Memberi keterangan bersumpah dari kandang saksi, yang mana beliau tertakluk kepada pemeriksaan balas oleh pihak pendakwaan;
• Keterangan tidak bersumpah dari kandang tertuduh (memberi keterangan dari kandang tertuduh); dan
• Berdiam diri.

Keterangan dari kandang saksi akan lebih meyakinkan mahkamah berbanding dua pilihan lagi. Jika tertuduh memilih untuk berdiam diri, mahkamah tiada pilihan melainkan mensabitkan tertuduh.

Jika Najib memilih untuk memberikan keterangan bersumpah, beliau akan menjadi orang pertama yang dipanggil ke kandang saksi mengikut Seksyen 181 Kanun Tatacara Jenayah (CPC).

Sekiranya Najib dipanggil membela diri, Mahkamah Tinggi hanya akan memutuskan sama ada Najib bersalah atau tidak terhadap pertuduhan terhadapnya, selepas peringkat pembelaan selesai.

Pada peringkat pembelaan, pihak pendakwaan juga mesti membuktikan kes melampaui keraguan munasabah untuk mensabitkan kesalahan, jika gagal, Najib akan dilepaskan.

Bagi Arul Kanda, dia kini kekal sebagai tertuduh walaupun pernah memberi keterangan sebagai saksi pendakwaan.

Hari ini, Mahkamah Tinggi dijangka memutuskan status Arul Kanda, dengan menetapkan sama ada dia telah memberitahu keseluruhan kebenaran sepanjang masa sebagai saksi pendakwaan dalam perbicaraan ini.

Jika Arul Kanda didapati menjadi saksi pendakwaan yang jujur, dia akan dibebaskan.

Sekiranya tidak, dia hanya akan diketepikan sebagai tertuduh daripada perbicaraan ini di hadapan Mohamed Zaini dan akan berdepan kemungkinan dibicarakan di hadapan hakim lain jika pihak pendakwaan memilih untuk mendakwanya semula.

Perbicaraan setakat ini

Pada permulaan perbicaraan, kenyataan pembukaan pendakwaan berkata mereka akan membuktikan Najib, dalam kapasitinya sebagai PM dan menteri kewangan pada masa itu, mengambil langkah yang mengakibatkan pengubahsuaian atau penyingkiran petikan yang benar dalamlaporan umum Ketua Audit Negara mengenai 1MDB yang akan dibentangkan kepada PAC pada 2016.

Najib didakwa berbuat demikian untuk menyembunyikan peranannya dan ahli perniagaan dalam buruan Low Taek Jho atau Jho Low dalam penyelewengan dana, bagi mengelak liabiliti sivil atau jenayah yang bakal dihadapi Najib sebagai “pengarah bayangan” 1MDB.

Pihak pendakwaan juga berkata ia akan membuktikan Arul Kanda bersubahat dengan Najib dalam hal ini.

Empat pindaan utama yang dibuat kepada laporan Ketua Audit Negara mengenai 1MDB, termasuk pemansuhan sebutan pertemuan Najib dengan Yang di-Pertuan Agong pada 2009 dan kegagalannya mendedahkan perjanjian untuk menangguhkan RM5 bilion pengumpulan dana kepada Kabinet; pemadaman sebutan mengenai kehadiran Jho Low dalam mesyuarat lembaga pengarah 1MDB 2009; dan pemadaman sebutan bahawa 1MDB mempunyai dua versi penyata kewangan untuk tahun kewangan 2014 yang sama atau kedua-dua penyata kewangan itu mempunyai maklumat yang berbeza.

Dalam keterangannya sebagai saksi pendakwaan, bekas Ketua Setiausaha Negara, Allahyarham Tan Sri Ali Hamsa berkata pembantu Najib telah menyifatkan laporan 2016 sebagai “krisis” dan mahu mengetepikan Jho Low untuk mengelakkan ia daripada menjadi peluru politik.

Ali juga menceritakan bahawa beliau dipanggil oleh Najib yang “kecewa” ke Pejabat Perdana Menteri untuk mesyuarat – yang pertama daripada siri mesyuarat lain yang mengakibatkan perubahan kepada laporan 1MDB yang kemudiannya dibentangkan kepada PAC.

Ali berkata mesyuarat penyelarasan 1MDB yang diadakan yang membawa kepada perubahan dibuat kepada laporan auditnya pada 2016, tidak akan berlaku tanpa arahan Najib.

Mesyuarat itu dihadiri wakil daripada 1MDB (Arul Kanda), Jabatan Audit Negara (ketika itu Ketua Audit Negara Tan Sri Ambrin Buang dan Saadatul Nafisah Bashir Ahmad), Perbendaharaan (Datuk Seri Mohamad Isa Hussain dan Asri Hamdin), Jabatan Peguam Negara (Tan Sri Dzulkifli Ahmad), Pejabat Perdana Menteri (Tan Sri Shukry Mohd Salleh) dan Setiausaha Sulit Kanan Ali sendiri, Datuk Norazman Ayob.

Ali juga mendedahkan di mahkamah bahawa penyingkiran Tan Sri Muhyiddin Yassin daripada Kabinet Najib pada 2015 berkemungkinan kerana timbalan perdana menteri ketika itu telah bertanya terlalu banyak soalan mengenai 1MDB, di samping mendedahkan penyingkiran jawatan bekas Peguam Negara Tan Sri Abdul Gani Patail pada tahun sama yang mungkin ada kaitan dengan Muhyiddin.

Selepas perubahan dibuat pada laporan ketua juruaudit negara berikutan mesyuarat antara 1MDB dan pegawai kerajaan, arahan dibuat untuk memusnahkan semua salinan.

Ia kemudiannya mendedahkan bahawa salah satu draf laporan akhirnya terselamat.

Terutamanya, bukti utama dalam perbicaraan itu berbentuk rakaman suara mesyuarat 2016 untuk mengubah laporan audit Ketua Audit Negara mengenai 1MDB, yang dibuat secara rahsia oleh juruaudit kerajaan Datuk Nor Salwani Muhammad yang didedahkan ketika perbicaraan bahawa dia telah meletakkan perakam dalam bekas pensel rakan sekerjanya.

Ali sebelum ini berkata rakaman suara – berlangsung sekitar dua jam dan 40 minit – mesyuarat Februari 2016 untuk membincangkan perubahan kepada laporan audit mendedahkan bagaimana “kepentingan negara” dan perlindungan reputasi PM ketika itu digunakan untuk mewajarkan perubahan tersebut.

Seorang lagi saksi, bekas Ketua Audit Negara Tan Sri Ambrin Buang, turut memberitahu mahkamah kegagalan 1MDB memberikan dokumen kepada Jabatan Audit Negara (JAN) yang menyebabkan pengauditan itu berlangsung hampir setahun berbanding anggaran lima bulan.

Selain kegagalan menyediakan dokumen tepat pada masanya, Ambrin juga berkata 1MDB didapati berprestasi rendah dan tidak menguntungkan kerana model perniagaannya meminjam wang untuk menjalankan operasi menyebabkannya berhutang.

Beliau juga memberitahu mahkamah bahawa beliau yang memberi arahan supaya Nor Salwani menyimpan satu-satunya salinan laporan akhir audit yang masih ada mengenai 1MDB selepas mereka dipaksa membuat perubahan.

Seperti Ali, Ambrin juga memberi keterangan bahawa pentadbiran Najib pada 2016 amat bimbang bahawa penemuan JAN mengenai keadaan kewangan 1MDB akan menjejaskan reputasi PM ketika itu.

Pegawai bawahan Ambrin ketika itu, Saadatul Nafisah Bashir Ahmad turut memberi keterangan di mahkamah bahawa Ketua Audit Negara dan pasukannya berada di bawah tekanan semasa mesyuarat peringkat tinggi Februari 2016 untuk mengeluarkan maklumat daripada laporan akhir audit mengenai 1MDB.

Seorang lagi saksi penting, bekas Setiausaha Sulit utama Najib, Tan Sri Shukry Salleh mengesahkan bekas PM itu mengarahkannya supaya JAN menyunting maklumat sensitif, termasuk penglibatan Jho Low daripada laporan auditnya ke atas 1MDB pada 2016.

Menghampir penghujung perbicaraan, Arul Kanda tampil sebagai saksi pendakwaan, mengakui pengurusan 1MDB secara aktif menyekat maklumat daripada JAN semasa audit terhadap syarikat milik Kementerian Kewangan itu pada 2015.

Pihak pendakwaan menutup kesnya pada 7 September 2022.